روش درمان دندان نهفته و نیمه نهفته چیست؟

روش درمان دندان نهفته و نیمه نهفته چیست؟ نهفتگی دندان زمانی اتفاق می افتد که دندان نتواند به طور کامل از طریق لثه در موقعیت نرمال و قابل پیش بینی خود در قوس دندانی بیرون بیاید. این پدیده معمولاً در دندان عقل (دندان آسیاب سوم که معمولاً بین سنین 17 تا 25 سالگی رویش می‌کند) مشاهده می‌شود. با این حال، نهفتگی دندان می‌تواند دندان‌های دیگر، چه دندان‌های شیری (شیری) و چه دندان‌های دائمی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این نوشتار همه چیز درباره دندان نهفته و نیمه نهفته توضیح داده شده است.

دندان نهفته چیست؟

چگونه دندان می‌تواند به صورت پنهان رشد کند؟

به دندانی که نتواند از لثه خارج شود و داخل آن باقی می‌ماند، دندان نهفته (Impacted teeth) می‌گویند. دندان نهفته می‌تواند در داخل استخوان فک، داخل لثه و به صورت عمودی و یا حتی افقی به وجود بیاید. به طور کلی، انواع نهفتگی دندان به 3 دسته زیر تقسیم می‌شود:

1. نهفتگی دندان در بافت نرم: دندان نهفته در چنین حالتی تنها در بافت لثه باقی مانده و قابلیت خارج شدن از آن را ندارد.
2. نهفتگی دندان در بافت نرم و استخوان: در چنین حالتی نیمی از دندان نهفته داخل استخوان فک بوده و نیمی دیگر آن نیز در بافت لثه است.
3. نهفتگی دندان در استخوان: دندان نهان در این حالت در استخوان فک گیر کرده و به لثه نرسیده است.

دندان نیمه نهفته چیست؟

علاوه بر شرایطی که گفته شد، گاهاً این موضوع پیش می‌آید که نیمی از دندان، در لثه قرار داشته و نیمی دیگر آن بیرون می‌زند. در این حال به چنین دندانی، دندان نیمه نهفته می‌گویند.

چرا نهفتگی دندان مهم است؟

دندان‌ها برای داشتن ظاهر و عملکرد مناسب باید در موقعیت طبیعی خود رشد کنند. در حالتی که در آن یک یا چند دندان نهفته می‌شود، نه تنها عملکرد آن دندان بلکه عملکرد و ظاهر سایر دندان‌ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اینکه آیا همه دندان‌های نهفته باید درمان شوند، هنوز مورد بحث است.

دندانپزشک و تیم پزشکی فک و صورت می‌توانند مزایا و معایب وجود دندان نهفته یا درمان آن را که معمولا به صورت جراحی است، برای شما توضیح دهند. در صورتی که دندان‌های نهفته درمان نشوند، برخی از آن‌ها می‌توانند منجر به بروز مشکلات متوسط یا شدید مثل پوسیدگی دندان، عفونت، بیماری‌های لثه و کیست‌های دندانی شوند- اما همه این موارد می‌تواند توسط دندانپزشک بررسی شده و تحت مراقبت قرار گیرد.

جراحی دندان عقل درگیر با عصب

جراحی دندان عقل درگیر با عصب چگونه انجام می‌شود؟

انواع دندان نهفته در دهان

دندان نیش نهفته

روند رشد دندان نیش در کودکان بسیار مهم است!

دندان‌های نیش (دندان‌های دو پایه) معمولا آخرین دندان‌هایی هستند که در سن 10 تا 12 سالگی پس از افتادن دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی جایگزین شدند، رشد می‌کنند. در این هنگام امکان دارد جایی برای رویش دندان نیش وجود نداشته باشد. بنابراین دندان در لثه باقی مانده و به مروز زمان می‌تواند به دندان‌های کناری نیز ضربه و فشار وارد کند. به چنین دندانی، دندان نیش نهفته می‌گویند.

دندان عقل نهفته

دندان‌های عقل بیش‌ترین احتمال نهفتگی را دارند!

علاوه بر دندان‌های نیش، دندان‌های عقل (دندان‌های مولر سوم) نیز احتمال نهفته شدن دارند. دندان‌های عقل آخرین دندان‌هایی هستند که در سنین 17 تا 20 سالگی رشد می‌کنند. رویش این دندان‌ها در حالی است که رشد فک متوقف شده و دیگر فضای آن گستره نمی‌شود. لذا اگر در این شرایط فک بیمار کوچک باشد، دندان عقل نهفته به وجود می‌آید.

اگر به هر دلیلی نظم رویش دندان‌ها و رشد آن‌ها بهم بریزد احتمال نهفتگی در هر دندانی از فک افزایش پیدا می‌کند.

انواع جراحی دندان عقل

آشنایی با انواع دندان عقل

دندان نهفته به چه وضعیت‌هایی رشد می‌کند؟

نهفتگی دندان بسته به موقعیت و زاویه دندان می‌تواند به اشکال مختلف ظاهر شود. بیایید نگاهی دقیق‌تر به انواع مختلف نهفتگی دندان بی‌اندازیم:

نهفتگی دندان مزیال (Mesial Impaction)

نهفتگی مزیال زمانی اتفاق می افتد که دندان به سمت جلوی دهان زاویه داشته باشد و به دندان‌های مجاور فشار وارد کند. این نوع نهفتگی اغلب با دندان عقل دیده می‌شود.

نهفتگی دندان دیستال (Distal Impaction)

دندان نهفته دیستال زمانی اتفاق می افتد که دندان به سمت پشت دهان زاویه داشته باشد و به دندان‌های مجاور فشار وارد کند. این نوع نهفتگی می‌تواند در دندان عقل نیز رخ دهد.

نهفتگی دندان به صورت عمودی (Vertical Impaction)

نهفتگی عمودی به دندانی اطلاق می‌شود که به دلیل موقعیت عمودی آن در استخوان فک قادر به رویش کامل نیست. دندان در زیر خط لثه می‌ماند و نمی‌تواند در موقعیت مناسب خود ظاهر شود. این می‌تواند نوعی دندان نیمه نهفته باشد.

نهفتگی دندان به صورت افقی (Horizontal Impaction)

نهفتگی افقی زمانی اتفاق می افتد که دندان به صورت افقی در استخوان فک قرار می‌گیرد و این مساله مانع از بیرون آمدن صحیح دندان می‌شود. این نوع نهفتگی می‌تواند باعث ناراحتی و عوارض قابل توجهی شود.

نهفتگی زاویه‌ای (Angular Impaction)

نهفتگی زاویه‌ای با دندانی مشخص می‌شود که با زاویه‌ای بین موقعیت عمودی و افقی کج می‌شود. ممکن است دندان تا حدی بیرون بیاید اما به تراز صحیح خود نرسد. این نیز نوعی دندان نیمه نهفته خواهد بود.

علت ایجاد دندان نهفته و نیمه نهفته چیست؟

نهفتگی دندان می‌تواند ناشی از عوامل مختلف زیر باشد:

• فضای ناکافی: زمانی که در استخوان فک فضای کافی برای رشد دندان وجود نداشته باشد، نهفتگی ممکن است رخ دهد. این می‌تواند ناشی از اندازه کوچک فک یا ازدحام بیش از حد دندان‌ها باشد.
• عوامل ژنتیکی: اندازه فک و رشد دندان تحت تأثیر ژنتیک است. صفات ارثی می‌تواند منجر به ناهنجاری در الگوی رشد دندان شود و احتمال بروز دندان نهفته یا نیمه نهفته را افزایش دهد.
• رشد غیر طبیعی دندان: در برخی موارد، دندان‌ها ممکن است به طور غیر طبیعی رشد کنند و در نتیجه نهفتگی ایجاد شود. این ناهنجاری‌ها می‌تواند به دلیل عوامل ژنتیکی، تأثیرات محیطی یا ترکیبی از هر دو باشد.
• از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری: از دست دادن زودتر از موعد دندان‌های شیری می‌تواند توالی طبیعی رویش دندان را مختل کند. این می‌تواند موانعی را برای دندان‌های دائمی ایجاد کند و منجر به نهفتگی شود.
• دندان‌های اضافی: دندان‌های اضافی، می‌توانند مسیر رویش دندان را مسدود کنند. این دندان‌های اضافی می‌توانند روند رویش طبیعی را مختل کرده و باعث ایجاد نهفتگی شوند.

عفونت دندان عقل و درمان آن

با توجه به اینکه بیرون آمدن دندان عقل از لثه پروسه طولانی‌تری دارد لثه اطراف آن حساس‌تر شده و بیشتر در معرض عفونت قرار دارد

علائم دندان نهفته و نیمه نهفته چیست؟

علائم نهفتگی بسته به شدت و محل دندان نهفته یا نیمه نهفته می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، علائم و نشانه‌های رایجی که باید مراقب آنها بود عبارتند از:

• درد و ناراحتی: دندان‌های نهفته می‌توانند باعث درد و ناراحتی شوند، به ویژه هنگام جویدن یا گاز گرفتن این مساله قابل توجه اس. فشار وارده بر دندان‌های اطراف و بافت لثه می‌تواند منجر به درد و التهاب شود.
• تورم و قرمزی: بافت لثه اطراف دندان نهفته ممکن است متورم، حساس و قرمز شود. این التهاب پاسخی به تحریک ناشی از عدم توانایی دندان در بیرون آمدن کامل است.
• بوی بد دهان: دندان‌های نهفته می‌توانند فضاهایی ایجاد کنند که ذرات غذا و باکتری‌ها در آن تجمع پیدا کنند. این مساله می‌تواند منجر به بوی بد مزمن (هالیتوزیس) و طعم ناخوشایند در دهان شود.
• سفتی فک: دندان‌های نهفته می‌توانند به سفتی فک و محدودیت در باز شدن و بسته شدن دهان کمک کنند. این مساله می‌تواند خوردن، صحبت کردن، یا انجام اقدامات معمول بهداشت دهان را دشوار کند.
• سردرد و گوش درد: فشار و التهاب ناشی از نهفتگی دندان می‌تواند به نواحی مجاور سرایت کند و منجر به سردرد و گوش درد شود.

دندان نهفته و نیمه نهفته چطور تشخیص داده می‌شوند؟

تشخیص یک دندان نهفته و یا نیمه نهفته شامل معاینه کامل و استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری دندان است. بیایید دو روش اصلی مورد استفاده در تشخیص نهفتگی دندان را بررسی کنیم:

معاینه بالینی

در طول معاینه بالینی، دندانپزشک شما به صورت چشمی دهان و علائم شما را ارزیابی کرده و موقعیت دندان‌های شما را با دقت بررسی می‌کند. دندانپزشک از ابزارهای تخصصی استفاده می‌کند تا به آرامی بافت لثه را و علائم نهفتگی را بررسی کند.

اشعه ایکس و تصویربرداری

اشعه ایکس و تکنیک‌های تصویربرداری نقش مهمی در تشخیص نهفتگی دندان دارند. آن‌ها تصاویر دقیقی از موقعیت، جهت گیری و نزدیکی دندان نهفته به دندان‌های دیگر ارائه می‌دهند.

عوارض عدم درمان دندان نهفته

در صورت عدم درمان دندان نهفته یا نیمه نهفته، این مساله می‌تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

• عفونت: هنگامی که یک دندان نهفته تا حدی بیرون می‌آید، فضایی بین بافت لثه و سطح دندان ایجاد می‌کند. این فضا که به عنوان پاکِت شناخته می‌شود، می‌تواند باکتری‌ها و بقایای غذا را در خود جای دهد و منجر به عفونت و التهاب شود.
• کیست و تومور: در موارد نادر، دندان‌های نهفته می‌توانند باعث ایجاد کیست یا تومور در استخوان فک شوند. این توده‌ها می‌توانند باعث آسیب بیشتر به دندان‌ها، استخوان‌ها و اعصاب اطراف شوند.
• آسیب به دندان‌های مجاور: دندان‌های نهفته می‌توانند به دندان‌های مجاور فشار وارد کنند که منجر به جابجایی، تحلیل ریشه و آسیب به ساختار آن دندان‌ها می‌شوند.
• مسائل ارتودنسی: نهفتگی دندان می‌تواند تراز طبیعی دندان‌ها را به همر زده و به طور بالقوه نیاز به درمان ارتودنسی برای اصلاح بایت و بهبود زیبایی را افزایش می‌دهد.

درمان دندان نهفته و نیمه نهفته چیست؟

رویکرد درمان دندان نهفته و نیمه نهفته به عوامل مختلفی از جمله نوع و شدت نهفتگی، سن بیمار و وجود علائم یا عوارض مرتبط بستگی دارد. برخی از گزینه‌های رایج درمانی عبارتند از:

انتظار تا بروز علائم

اگر دندان نهفته یا نیمه نهفته هیچ مشکل یا عارضه فوری ایجاد نمی‌کند، ممکن است رویکرد “انتظار” توصیه شود. نظارت منظم و معاینات دوره‌ای دندان می‌تواند به پیگیری پیشرفت دندان و تعیین اینکه آیا مداخله دندانپزشکی ضروری است یا خیر، به مدیریت دندان نهفته کمک می‌کند.

جراحی دندان نهفته و نیمه نهفته (کشیدن)

کشیدن دندان نهفته با روش جراحی صورت می‌گیرد. در واقع جراحی یک روش رایج برای درمان دندان عقل نهفته است که باعث درد، عفونت یا آسیب به دندان‌های مجاور شده باشد:

درمان نهفتگی دندان در بافت نرم

برای حل این مشکل دندانپزشک برشی در بافت لثه پوشاننده ایجاد می‌کند و همانند یک فلپ بافت را برمی‌گرداند. در این حالت دندان نهفته در معرض دید قرار می‌گیرد و می‌تواند به راحتی برداشته شود (احتمالا فقط با روش‌های معمول کشیدن دندان). سپس فلپ لثه بسته شده و با استفاده از بخیه در جای خود قرار داده می‌شود.

درمان نهفتگی جزئی با استخوان

بافت لثه باید به صورت فلپ برگردانده شود تا دندان در معرض دید قرار گیرد. هر مقدار استخوان که در سر راه برداشت دندان وجود دارد باید تراشیده شود. سپس دندان برداشته شده، بافت فلپ مجددا سر جای خود قرار داده شده و بخیه زده می‌شود.

درمان نهفتگی کامل با استخوان

مراحل کلی آن مشابه با روش درمان نهفتگی جزئی با استخوان است، گرچه در این حالت باید مقدار بیشتری استخوان تراشیده شود. برش دندان به قطعات کوچکتر که بعدا هر کدام به صورت جداگانه برداشته می‌شوند نیز در همه موارد و اغلب در این نوع نهفتگی ممکن است انجام شود.

درمان ارتودنسی

برای ایجاد فضای کافی در قوس فکی و هدایت دندان نهفته به موقعیت مناسب خود، ممکن است درمان ارتودنسی ثابت یا متحرک مورد نیاز باشد. این روش اغلب برای دندان‌های نیش نهفته یا زمانی که چندین دندان تحت تأثیر قرار می‌گیرند استفاده می‌شود.

مراقبت های بعد از جراحی و کشیدن دندان

مراقبت های بعد از جراحی و کشیدن دندان به چه صورت است؟

چطور از نهفتگی دندان پیشگیری کنیم؟

در حالی که همیشه نمی‌توان از بروز یک دندان نهفته یا نیمه نهفته جلوگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر این مشکل انجام دهید:

• معاینات منظم دندانپزشکی: ویزیت‌های منظم دندانپزشکی به دندانپزشک شما اجازه می‌دهد تا رشد و تکامل دندان‌هایتان را زیر نظر داشته باشد، مشکلات احتمالی را در مراحل اولیه تشخیص دهد و در صورت لزوم مداخلات مناسب را ارائه دهد.
• مداخله زودهنگام ارتودنسی: اگر دندان‌های کودک شما نشانه‌هایی از شلوغی یا نامرتبی دارد، مداخله ارتودنسی زودهنگام می‌تواند به ایجاد فضای کافی برای رویش مناسب دندان کمک کند و خطر نهفتگی را کاهش دهد.
• اجتناب از عادات مضر: از عاداتی مانند مکیدن انگشت شست، استفاده طولانی مدت از پستانک یا استفاده بیش از حد از شیشه شیر خودداری شود. زیرا این موارد می‌توانند بر رشد فک و دندان‌ها تأثیر بگذارند و خطر بروز دندان نهفته و نیمه نهفته را افزایش دهند.
• کشیدن به موقع دندان‌های شیری: اگر دندان‌های شیری کودک شما به طور طبیعی نمی‌افتند، مهم است که با دندانپزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود آیا کشیدن دندان برای تسهیل رویش دندان‌های دائمی ضروری است یا خیر.

کشیدن و جراحی دندان عقل نهفته

اگر دندان عقل مکان و فضای کافی برای رشد نداشته باشد (دندان عقل نهفته)، باعث ایجاد درد، عفونت و یا دیگر مشکلات در دهان می‌شود.

سوالات متداول

سخن آخر

برای کاهش عوارض بعد از جراحی دندان نهفته یا نیمه نهفته و تشخیص درست اقدامات موردنیاز به یک دندانپزشک متخصص و باتجربه نیاز دارید. کلینیک دکتر روشن طلب، با داشتن متخصصانی باتجربه می‌تواند بهترین خدمات دندانپزشکی را به شما ارائه دهد. این کلینیک دارای جراحان متخصصی است که می تواند در درمان دندان های عقل نهفته و نیمه نهفته با حداقل عارضه و درمان التهابات دندان های نیمه نهفته به شما کمک کند. همچنین در کلینیک دکتر روشن طلب خدماتی چون کاشت ایمپلنت دیجیتال، کاشت ایمپلنت بدون درد، جراحسی سینوس لیفت، جراحی های لثه، طراحی لبخند، کامپوزیت دندان، بلیچینگ دندان و… انجام می‌شود.