درمان ریشه دندان

درمان ریشه دندان یا Root Canal چیست؟ درمان ریشه دندان (Root Canal Therapy) یا عصب کشی یکی از پیچیده ترین درمانهای دندانپزشکی به شمار می آید. به همین سبب اکثر دندانپزشکان ترجیح می دهند که جهت درمان ریشه دندان، بیماران خود را به متخصصین درمان ریشه (اندودونتیست Endodontist) ارجاع دهند. در این مقاله سعی می کنیم دلایل نیاز به درمان ریشه و مراحل مختلف آن را به زبان ساده شرح دهیم. اما پیش از آن ضروری است که توضیح مختصری در مورد ساختمان دندان بدهیم.

ساختمان دندان

 يک دندان سالم از دو قسمت عمده تشکيل شده است: آنچه در ظاهر دیده  می شود که تاج دندان است و آنچه در استخوان فک قرار دارد  که همان ريشه دندان می باشد. اما از لحاظ بافت شناسی، دندان در واقع از چهار قسمت مجزا تشکيل شده است.

این چهار قسمت عبارتند از:  
۱ – مينا (Enamel) که سخت ترين عضو بدن از لحاظ استحکام است و به صورت يک پوشش، کل تاج دندان را می پوشاند. به جز زیبایی دندان، کارکرد اصلی مینا محافظت از بافتهای زیرین آن است. پس از تولد و تکمیل رشد دندان، سلولهای تولید کننده مینا توانایی تولید خود را از دست می دهند. از این زمان به بعد، مینا بافتی غیر زنده محسوب می شود. به همین دلیل چناچه بافت مینا در در اثر پوسیدگی یا ضربه از بین برود، دیگر جایگزین نمی شود.  
۲- عاج (Dentin) که حجم اصلی دندان را شامل می شود و از خارج با مینا پوشیده شده است. سختی عاج از مینا کمتر است. برخلاف مینا، عاج دندان بافتی زنده است و در داخل خود پالپ دندان را در بر می گیرد. عاج در مراحل مختلف رشد، قابلیت ترمیم خود را حفظ می کند.
۳- سیمان (Cementum) که سطح خارجی ریشه را می پوشاند. این بافت که از لحاظ سختی در مرتبه سوم (پس از عاج) قرار دارد، در اتصال دندان به استخوان فک نقش اساسی را بازی می کند.
۴ – پالپ (Pulp) که در اصطلاح عاميانه عصب دندان ناميده می شود و بافت همبندی همراه با عروق و اعصاب و بافت لنفاوی از ضمائم آن هستند. وظیفه اصلی پالپ دندان، عصب دهی و خون رسانی به بافتهای زنده دندان است. پالپ دندان به تغیرات حرارتی، الکتریکی، مکانیکی و فشار بسیار حساس است.

چه هنگام یک دندان به درمان ریشه دندان احتیاج پیدا می کند؟

 در اکثر موارد پوسیدگی دندان باعث می شود که دندان نیاز به درمان ریشه پیدا کند. چنانچه پوسیدگی دندان از سد مینا و عاج بگذرد و به پالپ دندان برسد، التهاب ناشی از حضور باکتری ها سبب ایجاد التهاب در پالپ می گردد. این التهاب به نوبه خود از چند مسیر مختلف سبب ایجاد درد در دندان می گردد. در این موارد برای برطرف کردن درد، خارج نمودن بافت عفونی و دارای التهاب و در نهایت جلوگیری از دست دادن دندان، درمان ریشه توصیه می شود. در موارد نادر مانند صدمات ناشی از ضربه به دندان یا بیماری های بسیار پیشرفته لثه، دندان بدون وجود پوسیدگی هم نیاز به درمان ریشه پیدا می کند.

آبسه دندان چیست؛ علل، علائم و درمان آن

آبسه دندان چیست؛ علل، علائم و درمان آن چگونه است؟

علائم دندان به عصب رسیده چیست؟

 شواهد و نشانه ‌های خاصی به ما نشان می ‌دهند که دندان به عصب رسیده است. این علائم عبارتند از:

• درد پایدار و مستمر در دندان مشخص
• احساس درد در دندان هنگام مصرف غذا
• حساسیت دندان به نوشیدنی ‌های سرد و گرم
• شکستگی در بخشی از دندان یا به عبارت دیگر لب پر شدن آن
• تیرگی و سیاه شدن دندان که ناشی از عفونت در قسمت داخلی آن است.
• ایجاد آبسه و تورم در لثه
• خروج ترشحات چرکی از اطراف دندان و لثه

مراحل درمان ریشه دندان

 اولین قدم در درمان ریشه دندان، بیحسی موضعی است. در فک بالا معمولا تنها یک دندان و بافت اطراف آن بیحس می گردد. اما در فک پایین برای بیحسی دندان مورد نظر، لازم است که کل فک در آن سمت بیحس شود. پس از آنکه ناحیه مورد نظر در لثه و دهان بیمار کاملا بیحس شد، دندانی که قرار است مورد درمان ریشه قرار گیرد، به وسیله یک ورقه از جنس لاستیک بسیار نازک موسوم به Rubber Dam از سایر دندانها و بافت دهان جدا (Isolate) می گردد. این جداسازی به منظور جلوگیری از ورود آب و شوینده های مورد استفاده در درمان ریشه به حلق بیمار و نیز جلوگیری از ورود بزاق و باکتریهای موجود در آن به داخل دندان مورد درمان انجام می گیرد. پس از آن تمام پوسیدگی ها، ترمیم های قدیمی و شکستگی ها به وسیله توربین و دستگاه فرز دندانپزشکی برداشته می شود. به این ترتیب دندانپزشک به ریشه و بافتهای داخل آن دسترسی پیدا می کند. در این مرحله تمام پالپ ملتهب به همراه باکتری ها و سایر محتویات کانال، از داخل کانال ریشه خارج می گردد. این کار توسط  ابزار بسیار ظریفی به نام فایل انجام می گیرد. به این مرحله، پاکسازی و شکل دهی کانال گفته می شود. در این مرحله از محلولهای ضد میکروبی برای از بین بردن میکروبها و بقایای سلولی آنها استفاده می گردد. سپس کلیه کانال های موجود در هر دندان با مواد مخصوصی که برای پرکردن ریشه استفاده می گردد پر و مسدود می شود. این ماده گوتا پرکا (Gutta Percha) نام دارد. منشا بخش اصلی اين مواد گیاهی است و با نسوج انسانی سازگاری کامل دارد. در مرحله بعد، مسیر دسترسی به کانال در تاج دندان ترمیم می شود و بالاخره در اکثر موارد، دندان مورد نظر روکش می گردد.

علت روکش کردن دندانی که مورد درمان ریشه قرار گرفته است

همان طور که گفته شد در بیشتر موارد، دندان‌ها به دلیل پوسیدگی یا ضربه، به درمان ریشه نیاز پیدا می‌کنند. هر دو این موارد سبب تغییر ماهیت بافتهای دندان مانند مینا و عاج می شوند. در جریان درمان ریشه، تقریبا تمام ساختار‌های آسیب‌دیده و خراب شده دندان خارج و با ماده پرکردنی مناسب پر می‌شوند. روکش کردن دندان، به منظور بازسازی و حفظ ساختار تخریب شده دندان انجام می پذیرد و عمر دندان‌هایی را که بنا‌بر تشخیص دندانپزشک به روکش نیاز دارند، افزایش می‌دهد.

عصب کشی دندان در رشت

 چگونه بهترین متخصص عصب کشی در رشت را پیدا کنیم؟

آیا درمان ریشه با درد همراه است؟ 

 با شنیدن نام درمان ریشه (Root Canal Therapy)، باور نادرست عمومی بر این است که این درمان با درد شدید همراه است. حال آنکه درمان ریشه در اکثر موارد برای برطرف کردن درد و ناراحتی دندان بیماران انجام می گردد. همانگونه که ذکر شد دندانپزشک عمومی یا متخصص اندودونتیست، کلیه مراحل درمان ریشه را پس از اطمینان از بیحسی کامل موضعی در محل درمان انجام می دهد. البته در موارد خاص مانند آبسه های حاد و عفونت های نواحی اطراف دندان، بیحس کردن دهان و دندان با مشکلاتی همراه است. متخصصین درمان ریشه در این موارد از تکنینکهای جانبی برای بیحس کردن دندان استفاده می کنند. شایان ذکر است که در پاره ای از موارد پس از اتمام درمان ریشه و از بین رفتن بیحسی، ناحیه مورد درمان برای چند روز دچار آزردگی می باشد. این  آزردگی به دلیل حجم کار انجام شده، خروج احتمالی ذرات ریز بافت دندانی به داخل بافت استخوانی، التهاب در بافت نگهدارنده اطراف دندان و مشکلاتی از این نوع است. دردهای پس از اتمام درمان ریشه، در اکثر موارد با مسکن های معمولی کنترل می گردند. در صورت بالا بودن میزان درد، باید حتما با دندانپزشک متخصص درمان ریشه خود تماس بگیرید. در این موارد معاینه مجدد و بررسی علت درد ضروری است. در چنین شرایطی گاهی تجویز آنتی بیوتیک به همراه مسکن ضرورت پیدا می کند. اکیدا توصیه می شود از هرگونه درمان خودسرانه در این موارد اجتناب کنید.

علائم عفونت دندان – بهترین روش درمان

علامت عفونت دندان – بهترین روش درمان این عفونت چیست؟

اگر درمان ریشه را انجام ندهیم چه می­ شود؟

در برخی موارد ممکن است به دلیل از بین رفتن دردهای دندانی، افراد انجام عصب کشی دندان و درمان ریشه را به تاخیر بیاندازند. اما از بین رفتن این دردها کاملا موقتی بوده و علت آن عفونت بیش از حد دندان آسیب دیده است. زمانی که درمان ریشه در زمان اولیه پس از پوسیدگی عصب انجام نمی شود، عفونت تمامی کانال های عصبی دندان را درگیر می کند.

این عفونت به انتهای عصب و ریشه دندان می رسد و در بیشتر مواقع موجب، ایجاد آبسه در انتهای ریشه دندان می شود. در زمانی که آبسه ایجاد می شود، درد های دندانی بسیار بیشتر و غیر قابل تحمل تر خواهند شد. به علاوه برای درمان درد دندان نیاز به تخلیه آبسه دندان می باشد. اگر امکان تخلیه آن وجود نداشته باشد. دندانپزشک ناچار به کشیدن دندان آسیب دیده می شود.

در برخی موارد نیز دندان به طور کامل عفونی می شود. همچنین ریشه دندان به طور کامل دچار پوسیدگی شده و نگهداری و درمان آن هم، نمی تواند کاربردی باشد. بنابراین دندانپزشک پیشنهاد می کند قبل از ایجاد کیست دندان و آبسه، دندان پوسیده را بکشید.

درمان ریشه دندان چقدر طول میکشد؟

یکی از مسائل مهم در زمینه درمان‌ های دندانپزشکی، پرسش در مورد مدت زمان درمان است. مدت زمان و تعداد جلسات مورد نیاز برای درمان ریشه دندان به میزان خسارت و فرسودگی دندان، نوع ریشه و تعداد کانال ‌های دندان بستگی دارد. در صورتی که تعداد کانال ‌های دندان بیشتر باشد، زمان درمان طولانی ‌تر خواهد بود. به طور متوسط، درمان ریشه دندان معمولا بین 1 تا 3 جلسه انجام می‌ شود و هر جلسه درمان ریشه دندان حدودا 60 تا 90 دقیقه به طول می ‌انجامد.

مراحل پوسیدگی دندان و درمان آن

مراحل پوسیدگی دندان و درمان آن را در مطلب زیر بررسی می کنیم. اینکه پوسیدگی چیست و چه آسیبی به دندان وارد می کند همچنین درمان آن. با ما همراه باشید.

درمان ریشه مجدد چه زمانی انجام می شود؟

ممکن است درمان ریشه دندان به ‌طور کامل انجام نشده باشد یا عصب‌ ها به ‌طور کامل تخلیه نشده باشند، یا به دلیل وجود عفونت در کانال ‌های داخلی، نیاز به اجرای مجدد درمان ریشه دندان وجود داشته باشد. درمان ریشه مجدد به‌ دلیل پیچیدگی و دشواری بیشتر نسبت به عصب‌ کشی، ممکن است نیازمند انجام جراحی اپیکو باشد.

در صورت پوسیدگی دندان وسیع و از دست رفتن حدود ۵۰ درصد بافت دندان، به درمان پست پرداخته می ‌شود. پست می‌ تواند به دو شکل ریختگی و فایبر باشد. در نوع ریختگی، پس از حذف بخش ‌های پوسیده و تخلیه عصب، قالب‌ گیری انجام می ‌شود. سپس در لابراتوار، یک تکه فلزی که ریشه و تاج دندان را پوشش می ‌دهد، ساخته می ‌شود. این قالب توسط دندانپزشک بر روی دندان مورد نظر قرار می‌ گیرد و روی آن روکش قرار می گیرد. این روش که به نام “پست کور” معروف است، برای درمان دندان‌ هایی با آسیب گسترده موثر است.

دندان‌ های دارای آسیب محدود با روش پست فایبر درمان می ‌شوند. این روش در یک جلسه انجام می ‌شود و به قالب‌ گیری و ارسال به لابراتوار نیاز ندارد. عصب دندان تخلیه شده و با پست فایبر پر می ‌شود، سپس تاج دندان با روکش پوشانده می ‌شود.

روکش دندان بعد از عصب کشی الزامی است؟

در این مقاله میخواهیم درباره نیاز به روکش پس از عصب کشی برایتان بگوییم.

مراقبت‌ های بعد از درمان ریشه دندان به چه صورت است؟

پس از درمان، دندان عصب کشی شده را مانند سایر دندان‌ ها تمیز کرده و توصیه‌ های پزشک را برای گرفتن نتیجه مطلوب انجام دهید. در اینجا به مواردی از مراقبت‌ های بعد از درمان ریشه دندان اشاره می‌ کنیم.

• تا 2 ساعت بعد از درمان از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید.
• مسواک زدن دندان ها را به صورت مرتب روزی دو مرتبه و حداقل 2 دقیقه فراموش نکنید.
• آنتی بیوتیک و داروهای تجوز شده توسط پزشک به طور کامل استفاده شوند.
• دندانی که درمان ریشه شده است شکننده است و باید حتما روکش شود.
• برای تمیزکردن میان دندان ها از نخ دندان استفاده کنید.
• پس از درمان شاهد ایجاد التهاب در اطراف ریشه دندان و متعاقبا درد هستیم. این علائم طبیعی بوده و پس از گذشت مدتی بهبود می‌ یابد. برای تسکین درد و التهاب مصرف مسکن توصیه می‌ شود.
• در صورت بروز علائمی چون آبسه دندانی، تب، بی حالی و اشکال در بلع در اولین فرصت به دندانپزشک خود مراجعه کرده تا اقدامات درمانی لازم به عمل آید.

هزینه درمان ریشه دندان چقدر است؟

هزینه درمان ریشه به عوامل مختلفی وابسته است. از جمله وضعیت کلی دندان ‌ها از نظر موقعیت، تعداد کانال ‌ها و میزان پوسیدگی و عفونت دندان ‌ها. اگر وضعیت دندان ‌ها به گونه ‌ای باشد که دندانپزشک بیمار را به یک متخصص درمان ریشه دندان ارجاع دهد، هزینه عصب ‌کشی به طبع افزایش می ‌یابد. زیرا درمان تخصصی ریشه دندان ‌های انتهایی، شرایط دشوارتری دارد. به دلیل اینکه تعداد کانال‌ ها بیشتر است و ممکن است ریشه‌ دندان ها به صورت منحنی باشد که درمان را دشوارتر می کند. بنابراین هزینه درمان ریشه دندان ‌هایی با پوسیدگی شدید، دندان ‌های چند کاناله و … پس از بررسی توسط متخصص درمان ریشه مشخص می ‌شود.

حساسیت دندان بعد از روکش و درمان آن

حساسیت دندان بعد از روکش و درمان آن چیست؟

خدمات یک متخصص درمان ریشه دندان

یک دندانپزشک متخصص عصب‌کشی که گاهاً به عنوان یک متخصص درمان ریشه دندان نیز شناخته می‌شوند، درمان‌های عصب‌کشی را برای بیماران انجام می‌دهند. این تمرکز بر ارائه خدمات دندانپزشکی و محدود کردن آن به برطرف کردن مشکلات ریشه دندان‌ها در کنار تحصیلات آکادمیک تخصصی سبب شده است که این دندانپزشکان برای درمان مشکلات ریشه دندان خود را به عنوان یک متخصص معرفی کنند.

پالپوتومی

به تخلیه تاج دندان اصطلاحا پالپوتومی گفته می‌شود به این معنی که در این درمان، اعصاب و عروق دندان بصورت کامل تخلیه نمی‌شوند و فقط بخشی از این بافت تخلیه و فضای آن توسط مواد مناسب پر می‌شود. بخشی از دندان که در قسمت ریشه قرارگرفته‌ است دست نمی‌خورد، این درمان خاص معمولا مربوط به دندان‌های شیری است که می‌توان اعصاب و عروق را بصورت غیر کامل تخلیه کرد. ولی در مورد دندان‌های دائمی باید اعصاب به صورت کامل تخلیه شود؛ با این وجود در صورت بروز شرایط اورژانسی، دندان دائمی موقتا پالپوتومی می‌شود تا در آینده‌ای نزدیک درمان ریشه به صورت کامل انجام شود.

پالپکتومی

پالپکتومی به تخلیه پالپ دندان بصورت کامل گویند. بدین معنی که در این درمان اعصاب و عروقی که در قسمت تاج دندان قرار گرفته‌اند به همراه اعصاب و عروق قسمت ریشه، بصورت کامل تخلیه و پاکسازی می‌شوند. این درمان‌ هم برای دندان‌های شیری و هم برای دندان‌های دائمی انجام می‌شود. با این تفاوت که مواردی که جهت پر کردن فضای تخلیه شده در دندان‌های شیری و دائمی استفاده می‌شوند با هم متفاوت هستند. مواد پرکننده در دندان‌های شیری به گونه‌ای می‌باشد که قابل جذب بوده و همراه با تحلیل ریشه دندان شیری جذب می‌شوند و از بین می‌روند تا دندان شیری آماده افتادن شود. اما مواد پر کننده در دندان‌های دائمی غیر قابل جذب و همیشگی می‌باشند.

اپیکواکتومی

به درمانی گفته می‌شود که در آن دندان قبلا عصب کشی شده اما به دلایل مختلف ریشه دندان دچار ضایعه و عفونت گردیده است. در این مواقع اگر امکان انجام درمان ریشه مجدد وجود داشته باشد، عصب کشی، تخلیه و پاکسازی کانال ریشه‌ها مجدد صورت می‌گیرد. اما به هر دلیلی که امکان عصب کشی مجدد وجود نداشته باشد، از طریق اپیکواکتومی قسمت عفونی انتهایی ریشه توسط جراحی بریده و خارج می‌شود و مابقی ریشه همراه با دندان حفظ می‌گردد.

ری اندو یا درمان ریشه مجدد

پس از انجام عصب کشی اولیه دندان گاها اتفاق می‌افتد که دندان مجدداً دچار مشکلاتی از جمله ضایعه و عفونت می‌گردد. عموماً این اتفاق در اثر سهل انگاری و پاکسازی نامطلوب توسط دندانپزشک رخ می‌دهد و دندان نیاز به تکرار عصب کشی یا اصطلاحاً ری اندو دارد. عصب کشی مجدد توسط متخصص درمان ریشه انجام می‌شود. در درمان ریشه مجدد، پاکسازی و فرم دهی و آماده سازی کانال ریشه‌ها مجددا توسط پزشک انجام می‌شود.

این دندانپزشکان توانایی تشخیص منشا درد دندانی را دارند، همچنین برخی از جراحی‌های دهان و دندان نیز به دست یک دندانپزشک متخصص عصب‌کشی انجام می‌شود.

• درمان مجدد ریشه دندان : خارج کردن و جایگزین کردن موادی که در فرآیند عصب‌کشی پیشین دندان مورد استفاده قرار گرفته است. این جراحی و درمان به این دلیل انجام می‌شود که در درمان درد‌های ریشه دندان شکست خوده و نتوانسته است درد‌های دندانی را التیام ببخشد.
• جراحی‌های اورژانس دندانی : بازسازی و درمان مصدومیت‌های پیچیده و شدید دندانی که باعث عفونت پالپ دندان شده‌اند، از خدماتی است که یک متخصص عصب‌کشی دندان ارائه می‌کند.
• کشیدن یا خارج کردن دندان: در مواردی که لازم است دندانی کشیده شود، یک دندانپزشک متخصص درمان ریشه می‌تواند به نحو احسنت آن‌را انجام دهد.
• جراحی ایمپلنت دندان : این دندانپزشک برای کاشت انواع ایمپلنت نیز آموزش دیده است.
• جراحی‌های ریشه دندان : جراحی‌های اپیکواکتمی و سایر جراحی‌های تخصصی از اقداماتی است که دندانپزشک متخصص درمان ریشه ارائه می‌کند.

چه بیماری‌هایی توسط دندانپزشک متخصص درمان ریشه، درمان می‌شوند؟

(برای درمان چه بیماری‌هایی به دندانپزشک متخصص عصبکشی دندان مراجعه کنیم؟)

پیشتر گفتیم که تمرکز اصلی این دندانپزشکان بر برطرف کردن مشکلات پالپ دندان‌ها متمرکز است. برخی از این مشکلات عبارتند از:

• پوسیدگی دندان
• آبسه دندان
• ترومای دندان
• ترک خوردن دندان

سوالات متداول

کلام آخر

امیدواریم این بررسی اجمالی هدف و ضرورت درمان ریشه را روشن کرده باشد. اگر سؤال یا نگرانی دارید یا در حال بررسی درمان ریشه هستید، لطفاً برای راهنمایی و مراقبت شخصی با گروه دندان پزشکی دکتر روشن طلب در ارتباط باشید. سلامت دندان شما اولویت ما است و ما اینجا هستیم تا از شما در سفرتان به سمت لبخندی سالم و بدون درد حمایت کنیم.

ویزیت آنلاین و رایگان

امکان طرح سوال و مشکل دندانپزشکی در واتس اپ و دریافت پاسخ

عصب کشی دندان یکی از تخصصی ترین درمان‌ها از زیر مجموعه درمان‌های دندانپزشکی است که توسط متخصص درمان ریشه دندان انجام می‌شود. برای عصب کشی دندان در ابتدا بهتر است به دنبال بهترین متخصص عصب کشی باشید، زیرا این درمان حساس، با پالپ دندان و بافت داخلی دندان و همچنین بافت اطراف ریشه سروکار دارد. گروه دندان پزشکی دکتر روشن طلب در راستای مسئولیت مدنی و پزشکی خود درباره ارتقا سلامت و بهداشت دهان و دندان اقدام به راه‌اندازی امکان ویزیت و مکالمه با پزشکان خود را در پیام‌رسان واتس‌اپ مهیا کرده است.

کلینیک دندانپزشکی تخصصی دکتر روشن طلب، به صورت آنلاین، اقدام به ویزیت رایگان مراجعانی می کند که نیازمند درمان بوده ولی امکان مراجعه حضوری ندارند. این ویزیت آنلاین، از طریق تماس تصویری یا پیام متنی صورت می‌گیرد. تعدادی از متقاضیان به صورت تخصصی و در یک فضای کاملاً دوستانه توسط دکتر روشن طلب ویزیت و معاینه خواهند شد.